هپاتیت چیست ؟
هپاتیت التهاب کبد است , میتواند هم کودکان وهم بزرگسالان را مبتلا کند. ویروس های نوع A، B و C هپاتیت شایعترین علل ابتلا به هپاتیت هستند ولی ویروسهای نوع D و E نیز وجود دارند. گاهی هم باکتری، انگل، اختلالی ارثی یا داروهای خاص علت ایجاد بیماری هستند.
ممکن است به هپاتیت مبتلا باشید بدون اینکه هیچ نشانه ای از آن در شما وجود داشته باشد. هرچه سن بیشتر باشد، احتمال داشتن نشانههای بیماری بیشتر است .این یعنی در کودکان و نوزادان کمترین علائم وجود دارد.
اگر نشانه های هپاتیت را دارید و کاملاً بهبود یافته اید و بیماریتان دیگر واگیردار نیست، هپاتیت حاد داشتهاید. کسانی که هپاتیت مزمن دارند، بیماریشان همواره واگیر داشته و بسته به نوع هپاتیتشان ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند مانند آسیبهای کبدی، ازکار افتادگی کبد و سرطان کبد.
هیچ درمانی برای هپاتیت حاد وجود ندارد اما اگر کودکی به هپاتیت مزمن دچار شود، بسته به سن و نوع هپاتیت مزمناش، پزشک برای او دارو تجویز خواهد کرد.
- هپاتیت نوع A چیست ؟
این نوع از ویروس هپاتیت از طریق مدفوع منتقل میشود و به راحتی از فردی به فرد دیگر سرایت میکند. برای مثال، کودکنوپای شما ممکن است در اثر تماس دستش با چیزی که با مدفوع فردی دارای ویروس تماس داشته است، به این بیماری مبتلا شود.
هپاتیت نوع A در شرایط غیر بهداشتی پخش میشود. این ویروس همچنین می تواند از طریق آب یا غذای آلوده منتقل شود. شیوع این بیماری معمولاً در مهدکودک ها و دیگر محلهایی که در آن کودکان در کنار هم بازی میکنند اتفاق میافتد. چون اغلب کودکانی که مبتلا به هپاتیت هستند نشانهای از بیماری نشان نمیدهند، از میزان دقیق شیوع این بیماری اطلاعی دردست نیست.
چطور میتوانم بفهمم که کودکم هپاتیت نوع A دارد ؟
در موارد شدید ابتلا نشانههای آن عبارتند از تب، خستگی، بی اشتهایی، استفراغ، دل پیچه ، ادرار تیره رنگ و زردی. این نشانهها معمولاً از ۲ هفته تا ۲ ماه طول میکشند و گاهی ممکن است بیشتر هم طول بکشند. با وجود این اکثر کودکان مبتلا به ویروس هیچ نشانه ای از بیماری نشان نمیدهند. اگر فکر میکنید که کودک نوپای شما به این ویروس مبتلا شده است، با پزشک صحبت کنید.
آیا راهی برای پیشگیری از هپاتیت نوع A وجود دارد ؟
بله. واکسن هپاتیت A کودک را برای مدت حدوداً ۲۰ سال ایمن می کند. انجمن پزشکان اطفال آمریکا (AAP) توصیه میکند که تمام کودکان در دو نوبت با فاصلهی دست کم ۶ ماه بین ۱۲ تا ۲۳ ماهگی واکسن هپاتیت A را دریافت کنند.
شستن مرتب دستها با آب گرم و صابون مخصوصاً پس ازدستشوئی، تعویض پوشک بچه و پیش از تهیهی غذا به جلوگیری از شیوع بیماری کمک میکند. دستان کودک را هم مرتباً بشویید.
اگر کودک در معرض هپاتیت نوع A قرار گرفت چه اتفاقی میافتد ؟
اگر کودکتان واکسینه شده است و هر دو نوبت واکسن هپاتیت نوع A را دریافت کرده است، در برابر بیماری مصون است.
اگر کودک تنها نوبت اول واکسن هپاتیت نوع A را دریافت کرده است ولی حداقل ۲ هفته پیش از قرار گرفتن در معرض ویروس واکسن را دریافت کرده، بایستی مصون باشد گرچه بهتر است با پزشک تماس گرفته و از او سؤال کنید. دقت کنید که نوبت دوم واکسن هپاتیت نوع A را طبق برنامه دریافت کند (۶ تا ۱۲ ماه بعد از نوبت اول واکسیناسیون).
اگر کودک نوبت اول را کمتر از ۲ هفته قبل از قرار گرفتن در معرض بیماری دریافت کرده است، فوراً با پزشکش تماس بگیرید. وی احتمالاً توصیه خواهد کرد که در اسرع وقت به او گاما گلبولین تزریق شود که دارای آنتی بادی ضد ویروس است.
اگر کودکتان واکسینه نشده است سریعاً با پزشک تماس بگیرید. کودکان واکسینه نشده در سنین ۱ سالگی و بیشتر، باید گاما گلبولین دریافت کنند و سپس در اولین فرصت اولین نوبت واکسن هپاتیت نوع A را. هرچه بیشتر در این کار تاخیر کنید، احتمال موثر بودن درمان کمتر می شود.
- هپاتیت نوع B چیست ؟
ویروس هپاتیت نوع B از طریق خون و سا یر مایعات بدن انتقال پیدا می کند. بزرگسالان معمولاً در اثر نزدیکیهای غیرایمن و تزریق مواد مخدر به این بیماری مبتلا میشوند ولی نوزادان ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض خون مادرآلوده شان یا در مایعات واژنی ترشح شده در زمان به این بیماری مبتلا شوند. ویروس معمولا نمیتواند در زمان حاملگی از جفت عبور کند.
سی درصد از کودکان بین ۱ تا ۵ سال که به هپاتیت نوع B مبتلا می شوند وارد مرحله مزمن می شوند . در مقابل، فقط شش درصد از بزرگسالان مبتلا به این بیماری وارد مرحله مزمن می شوند.
نشانههای هپاتیت نوع B چیست ؟
اغلب کودکان بیمار هیچ نشانه ای از بیماری نشان نمیدهند ولی علائم معمولا عبارتند از تب، خستگی، استفراغ، بیاشتهایی و زردی پوست صورت و چشمها.
اگر در موقع زایمان مبتلا به هپاتیت نوع B بوده اید، کودک شما باید هم واکسن هپاتیت نوع B و هم گلوبولین آزاد دریافت کند و حدوداً در ۹ تا ۱۵ ماهگی باید برای اطمینان از موثر بودن واکسن مورد آزمایش قرار گیرد.
آیا میتوان از هپاتیت نوع B پیشگیری نمود ؟
بله.AAP توصیه می کند که همه نوزادان به طور مرتب در مقابل هپاتیت نوع B ایمن شوند. تزریق واکسن هپاتیت نوع B کودک را تا تقریباً ۱۵ سال ایمن می کند.
مادران معمولاً در زمان حاملگی از نظر ابتلا به هپاتیت نوع B مورد آزمایش قرار میگیرند. کودکانی که مادرانشان به هپاتیت نوع B مبتلا نیستند می توانند نوبت اول واکسن را در فاصلهی تولد تا ۲ ماهگی دریافت کنند و دومی را بین ۱ تا ۴ ماهگی و سومین نوبت را بین ۶ تا ۱۸ ماهگی.
اگر احتمال ابتلای مادر به هپاتیت نوع B وجود داشته باشد، اولین نوبت باید در فاصلهی ۱۲ ساعت پس از تولد به همراه گاما گلوبولین تزریق شود. سپس دومین نوبت بین ۱ تا ۲ماهگی و نوبت سوم در ۶ ماهگی .
اگر مطمئن نیستید که کودک تان به موقع واکسینه شده است یا نه، از پزشکش سوال کنید.
- هپاتیت نوع C چیست ؟
اغلب افراد مبتلا به هپاتیت نوع C هیچ نشانهای از بیماری ندارند تا زمانی که بعد از سالها آسیبهای کبدشان ظاهر میشود و به بیمار بودن خود پی میبرند.
ویروس هپاتیت نوع C از طریق تماس مستقیم با خون انسان و دیگر مایعات بدن منتقل میشود. بزرگسالان ممکن است از تزریق وریدی مواد مخدر به این بیماری دچار شوند. همچنین در موارد نادر ممکن است از طریق ارتباط جنسی با فرد مبتلا به هپاتیت نوع C دچار شوند.
نوزادان میتوانند بیماری هپاتیت نوع C را از مادر بیمار خود دریافت کنند ولی این بیماری در کودکان شایع نیست. تشخیص هپاتیت نوع C در کودک بسیار دشوار است و هیچ واکسنی برای آن وجود ندارد.