بیشتر ما وقتی تصمیم میگیریم که بچهدار شویم هرگز به پشت سر خود نگاه نمیکنیم. در آینه دقت میکنیم و بعد پنهان میشویم. درست است، هر از گاهی دلمان میخواهد شکم لاغری داشته باشیم اما از خود نمیپرسیم که آیا بدون فرزندانمان وضعیت بهتری خواهیم داشت یا خیر: واقعیت این است که فرسودگی بدن ما و زمان محدودتری که برای رسیدگی به سلامت و تناسب اندام خود داریم در قبال لذت بزرگ کردن کودک ناچیز به شمار می آید اما اگر مادر شدن برای سلامتی جسمانی و روانی نیز مفید باشد در این صورت باید گفت که از این بهتر نمیشود.
بررسی ها نشان می دهد که مادر شدن میتواند بدن را سالم تر نگه دارد (بیشترین تاثیر بر سلامتی زمانی رخ می دهد که کودک مال خود شما باشد هر چند بعضی از اثرات مفید آن برای مادرانی که کودکی را به فرزندی قبول میکنند نیز اتفاق می افتد). مزایای بچه دار شدن عبارتند از:
کاهش خطر ابتلا به سرطان
یکی از بزرگ ترین مزیت های داشتن بچه کاهش خطر چندین نوع سرطان است (شواهد و مدارک به خوبی این موضوع را تأیید میکنند). حتماً در مورد سرطان سینه چیزهای زیادی شنیده اید. بنا بر دلایلی بچه دار شدن در سنین پایین یکی از بهترین شیوهها برای محافظت از خود در برابر این سرطان است. ایرما راسو،در آزمایشگاه تحقیق سرطان پستان در مرکز سرطان فاکس چیس در فیلادلفیا می گوید بهترین زمان بین سنین ۱۸ و ۲۵ سالگی قرار دارد اما اگر نتوانستید در این سن بچه دار شوید، امیدتان را از دست ندهید. حاملگی پس از ۲۵ سالگی نیز تا حدی از شما محافظت میکند اما همچنان که مسن تر می شوید از میزان آن نیز کاسته می شود.
چرا حاملگی خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می دهد؟ ترکیبی از دو عامل در این موضوع دخیل هستند. اولین عامل این است که حاملگی سلول های سینه را تغییر می دهد که موجب میشود کاملاً بالغ شده و کمتر در معرض تغییرات سرطان زا قرار بگیرند. حاملگی در سن پایین تر که سلول ها نابالغ و آسیب پذیرتر هستند هین اثرات بیشتر است.
hCG (human chorionic gonadotropin)، هورمونی که طی حاملگی در بدن منتشر می شود، دومین عامل است (تست های حاملگی خانگی این هورمون را اندازه میگیرند). این هورمون به حدی محافظت کننده است که محققین آن را به عنوان یک عامل ضد سرطانی مورد آزمایش قرار داده اند. در آزمایشی که در سال ۲۰۰۵ در آزمایشگاه روسو به عمل آمد، مشخص شد که hCG در موش هایی که هرگز بچه دار نشده بودند از بروز سرطان پستان جلوگیری نمود (هنوز معلوم نیست که hCG بتواند همین اثر را در انسان نیز داشته باشد).
یک اخطار: تحقیقات نشان داده است که اضافه وزن خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش خواهد داد، بنابراین کم کردن وزن پس از حاملگی حائز اهمیت است. اگر درحال حاضر حامله هستید، سعی کنید وزن خود را کنترل کنید. تحقیقی که در سال ۲۰۰۴ به عمل آمد ارتباط بین اضافه وزن ناشی از حاملگی و سرطان سینه در سال های بعد را نشان داد. طبق گفتهی لینا هیلاکیوی کلارک، استاد سرطان شناسی در دانشگاه جورج تاون، خطر ابتلا به سرطان سینه در میان زنانی که در طی حاملگی بیشتر از ۱۶ کیلوگرم به وزنشان اضافه شده بود، نسبت به مادرانی که در این دوران بین ۱۲ تا ۱۶ کیلوگرم سنگین ترشده بوند، به طرز چشم گیری بالاتر بود. هیلاکیوی کلارک میگوید «در زنانی که وزن بیشتری اضافه کرده بودند خطر ابتلا به سرطان سینه نیز بالاتر رفته بود».
شیر دادن جنبه دیگری از مادر بودن است که می تواند خطر سرطان را کاهش دهد. تحقیقات نشان می دهند که شیر دادن از تشکیل شدن انواع خاصی از سلول های پیش سرطانی در بافت سرطان جلوگیری می نماید. البته باید شیر دادن به کودکتان را تا ادامه دار باشد. طبق نظر متخصصین این زمان حداقل باید چند ماه باشد. اگر از آن دسته مادران شجاعی هستید که تا دوران نوپایی کودک، شیر دادن را قطع نمیکنند، باید به شما تبریک گفت. تحقیقی که در سال ۱۹۹۷ به عمل آمد و در مجله آمریکایی اپیدمی شناسی چاپ شد، حاکی از آن بود که در زنانی که به مدت ۲۰ ماه به فرزندشان شیر داده بودند، نسبت به زنانی که کمتر از این مدت به کودک خود شیر داده بودند، احتمال ابتلا به سرطان سینه ۵۰ درصد پایین تر بود. همچنین به نظر میرسد که تأثیرات مفید شیردهی تا آخر عمر ادامه میابد. تحقیق دیگری در همین مجله به این نتیجه رسیده بود که زنانی که حداقل دو هفته به فرزند خود شیر داده بودند، خطر کمتری تا ۵۰ سال بعد برای ابتلا به سرطان سینه تهدیدشان می کرد. مزیت های بالا را به این واقعیت اضافه کنید که شیردهی تخمک گذاری و باروری و متعاقب آن سطوح بالای استروژن و پروژسترون را که میتوانند به رشد بیشتر تومور کمک کنند، به تعویق میاندازد.
آخرین خبر خوب در مورد مادر بودن و سرطان: سازمان ملی سرطان بیان می دارد زنانی که بچه دار می شوند، خطر ابتلا به سرطان اندومتریال رحم و تخمدان را در خود پایین می آورند.
رهایی از «اختلالات زنانه»
تأثیر مثبت حاملگی و وضع حمل بر روی «اختلالات زنانه» ای همچون اندومتروز، فیبرویدهای رحمی و تخمدان پلی کیستیک هنوز هم تا حدی نامشخص است اما متخصصان بیماری های زنان و متخصصین غدد از مدت ها قبل میدانسته اند که بچه دار شدن برای بسیاری از زنان آغاز سلامتی است. اندومتروز را به عنوان مثال در اینجا ذکر می کنیم. اگر یکی از آن زنانی هستید که با خونریزی زیاد و درد شدیدی که هر ماه توسط بافت اندومتریال اضافی ایجاد می شود درگیر هستید، ممکن است پس از بچه دار شدن وضعیت بهتری پیدا کنید. هاری ریچ، جراح مقیم نیویورک و متخصص درمان اندومتروز، میگوید «برخی از زنان پس از اینکه بچه دار شدند، در می یابند که علائمشان به طرز چشم گیری کاهش یافته و این علایم در عده کمی از آنها به کلی از بین میرود».
مادر بودن ممکن است از فیبرویدهای رحمی (تومورهایی که از بافت ماهیچه ای دررحم به وجود می آیند) جلوگیری کند (فیبرویدها تقریباً همیشه خوش خیم هستند اما ممکن است گاهی مشکلاتی هیجاد کنندو همچنین بارداری را با مشکل مواجه نمایند). براساس اظهارات مؤسسه ملی سلامت به نظر میرسد که زنانی که بچه دار شدهاند در معرضِ خطر کمتری برای ابتلا به فیبرویدهای رحمی هستند. درحالی که هورمون های مربوط به حاملگی می تواند موجب رشد فیبرویدهای موجود شود، معمولاً پس از تولد نوزاد به اندازه قبل از حاملگی یا کوچک تر از آن باز می گردند.
همچنین، علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک(polycystic ovary یا PCOS)، در بسیاری از زنان پس از آنکه بچه دار شدند کمتر خواهد شد. از هر ده زن یک نفر PCOS دارد که یکی از علل اصلی ناباروری است اما خبر خوب این است که متخصصین می گویند بسیاری از زنان با PCOS که برای فرزند اولشان مشکل باروری داشته اند، دفعه بعد به مراتب مشکل کمتری برای باردار شدن خواهند داشت.
داشتن انگیزه برای عادت های سالم
هیچ چیزی مثل مادر بودن نمی تواند شما را وادار به بازنگری در عادت های ناسالم تان بکند. این امر ممکن است در زمان حاملگی، هنگامی که ناگهان در مییابید که دیگر تنها به بدن خود صدمه نمی زنید آغاز شود. وقتی کودکتان به دنیا آمد آن وقت یک انسان کوچولو و کاملاً وابسته هست که نیاز دارد شما سالم بمانید تا بتوانید او را بزرگ کنید. بر اساس یک نظر خواهی از بیش از ۴۰۰۰ مادر، بیشتر از نصف آنها بیان نمودند که عادت های ناسالمشان را ترک گفته اند یا آنها را بهبود بخشیده اند. آنها همچنین گفته اند از وقتی که کودکشان به دنیا آمده به سلامت خود بیشتر توجه می کنند. از این مادرها:
• ۸۱ درصد میگویند که نسبت به سابق غذاهای سالم تری میخورند یا سعی میکنند که رژیم غذایی خود را بهتر کنند
• ۶۴ درصد بیشتر ورزش می کنند یا قصد دارند این کار را بکنند.
• ۶۵ درصد می گویند که بیشتر مراقب سلامت روحی خود هستند یا سعی میکنند این کار را بکنند.
• ۵۵ درصد می گویند که اکنون بیشتر پزشک خود را می بینند یا اگر مشکلی وجود داشت با وی در میان می گذارند.
• ۶۵ درصد می گویند که با دقت بیشتری رانندگی میکنند.
• ۵۸ درصد بیشتر کمربند ایمنی خود را می بندند.
همچنین، اکثریت مادران شرکت کننده در این نظر خواهی که درگیر عاداتی مثل سیگار کشیدن، نوشیدن زیاد مشروبات الکلی یا زیاده روی در رفتارهای پر خطر بودند آنها را ترک کرده اند. هالی مک بین که قبلاً سیگاری بود، یکی از این مادرها است: ویلکز بار، یک مادر پنسیلوانیایی میگوید«میتوانستم با ابتلای خودم به سرطان یا بیماری های ریوی کنار بیایم اما اگر آگاهانه کاری میکردم که فرزندم را در معرض خطر قرار میداد، نمی توانستم خودم را ببخشم» مک بین پس از آنکه به تدریج از مصرف سیگارش کم کرد سرانجام توانست در طول حاملگی کاملاً آن را ترک کند. حال، او دریافته است که ترک سیگار حتی منافعی فراتر از حفاظت از سلامت پسرش و سلامت خود داشته است: «دیگر مضحک به نظر نمی رسم چون که مجبور نیستم سیگار بخرم و بگویم که برای کس دیگری است تا در موردم قضاوت نکنند. دیگر لازم نیست حین رانندگی مسیر خودم را طولانی تر کنم، فقط به خاطر این که سیگارم را تا آخر بکشم. نگران این نیستم که کسی مرا حین سیگار کشیدن ببیند».
سپس موضوع کم کردن وزن پس از تولد نوزاد مطرح می شود که بسیاری از مادران به خاطر آن ورزش میکنند و رژیم غذایی سالم تری را در پیش می گیرند. بسیاری از آنها چه قدم بزنند، آهسته بدوند یا به کلاسهای ایروبیک که مناسب تازه مادرها است بروند، در می یابند وقتی ورزش را به زندگی خود اضافه کننددیگر نمیتوانند زندگی بدون آن را تصور کنند. آنتونیا کنی از اهالی واترتاونِ ماساچوست، در طول اولین حاملگی خود ۲۷ کیلوگرم به وزنش اضافه گردید که وزن او را به حدود ۱۰۰ کیلوگرم رساند. وی کمی پس از آنکه دخترش جینا به دنیا آمد، ۱۰ کیلوگرم از دست داد و به یمن تمرین های سخت توانست تا زمانی که جینا ۳ ماهه شد، ۱۰ کیلوگرم دیگر از وزنش را کم کند. به کمک یک کلاس تناسب اندام محلی که وی آن را به «اردوگاه نظامی» پس از تولد نوزاد تشبیه کرده است، کم کم به وزن ایده آل خود یعنی ۶۵ کیلوگرم خواهد رسید. کنی میگوید «پس از اولین کلاس تقریباً با سینه خیز خودم را به منزل رساندم. واقعاً اندام نامتناسبی داشتم و دچار تنگی نفس می شدم. حالا دو بار در هفته به آنجا می روم و روز به روز بهتر می شوم».
سرانجام، اشتیاق به داشتن عمر طولانی تر (و دیدن بچه هایشان که بزرگ می شوند و همین طور نوه هایشان) بسیاری از مادران را به انتخاب عادات زندگی سالم تر بر می انگیزد. سو برانسدن اهل چسترفیلد تاون شیپ از ایالت میشیگان، از وقتی که پدرش را به خاطر سرطان روده بزرگ که در خانواده او شایع است از دست داد، به سلامتی خود توجه بیشتری نمود. برانسدن به عنوان یک گیاه خوار، همه اعضای خانواده را به خوردن فراوان میوه ها و سبزیجات تشویق می کند و مصرف شیرینی را محدود می نماید. وی می گوید « از اینکه بچه هایم گل کلم و بادنجان می خورند و از آن لذت می برند خوشحال هستم». وی با داشتن سه کودک زیر ۶ سال، هنوز هم به طور منظم در ورزش می کند. او و همسرش اخیراً یک دوچرخه دو ترکه خریده اند تا بتوانند خانوادگی سوار دوچرخه شوند. یکی از والدین با نیکولاس ۵ ساله سوار میشود و دیگری الیزابت ۲ ساله و آلکسیس نوزاد را با خود میبرد. برانسدان میگوید «شما می توانید با نوار پیچ کردن کودک خود در صندلی اتوموبیل و مالیدن کرم ضد آفتاب به صورتش از او محافظت کنید اما هیچ یک از این کارها از او در برابر بزرگترین قاتل که بیماری قلبی است، محافظت نمی کند. تنها راه برای محافظت از خود و فرزندانتان این است که به آنها بیاموزید سالم بخورند و سالم زندگی کنند».
فرصت بهتری برای خوشبختی
آیا داشتن فرزند شما را در طولانی مدت خوشبخت تر می کند؟ این سوالی است که محققین تا به حال نتوانسته اند جواب قطعی برای آن بیابند. مشکل اینجا است که عوامل بسیار دیگری از وضعیت زناشویی گرفته تا مسائل مالی بر خوشبخت بودن یا نبودن شخص تأثیر میگذارد. علاوه براین، بیشتر تحقیقاتی که در زمینه افسردگی و دیگر مسائل مربوط به سلامت روانی به عمل آمده اند به گونه طراحی نشده اند که زنان مادر و زنان غیر مادر را از هم متمایز کند.
با این وجود، وقتی محققین مقیاس های مثبت از قبیل رضایت شخصی و مقیاس های منفی مثل تنهایی را مقایسه می کنند، زنان بچه دار غالباً بهتر از زنان همتای بدون فرزند خود نمره می گیرند. تانیا کوروپیکیج-کاکس استادیار جامعه شناسی در دانشگاه فلوریدا در گاینزویل، که در مورد تنهایی و افسردگی در میان افراد بالای ۵۰ سال تحقیق می کند می گوید «تحقیقات ظاهراً نشان میدهند زنانی که دارای فرزند بوده و رابطه خوبی با آنها دارند بعداً در زندگی خود وضعیت بهتری دارند». کوروپیکیج-کاکس می گوید نکته جالب توجه این است که گروه دیگری که در از نضر میزان رضامندی نمره بالایی میگیرند زنانی هستند که به انتخاب خود بچه دار نشده اند. آنهایی که امتیازپایین گرفته بودند، زنانی بودند که دوست داشتند بچه دار شوند اما چنین نشده بود و قادر نبودند خود را با این وضعیت وفق دهند و همچنین مادرانی که رابطه ضعیفی با فرزندان خود داشتند.
همچنین بررسی میزان خوشبختی زنان مادر در مقابل زنان غیر مادر نشان داده است با احتساب افسردگی بعدِ زایمانی به عنوان یک عامل اصلی، افسردگی بیشتر در میان زنان مادر رایج است تا زنان غیر مادر.
با این وجود، در چند تحقیقی که به طور مستقیم خوشبختی را در والیدن و غیر والیدن مقایسه می کند، والیدن خوشبخت تر بودند. به طور مثال، وقتی ایسل روسکیز، روانشناس کانادایی در مطالعه ای که در سال ۱۹۹۲ به انجمن روانشناسی آمریکایی و موسسه ملی ایمنی حرفه ای و سلامت ارائه گردید، ۱۱۰۰ زن را بررسی نمود و دریافت که زنان بچه دار از نظر عزت نفس تا رضایت شخصی و حرفه ای، بالاترین نمره را به دست آوردند. زنان مجرد بدون فرزند در این مقیاسها بدتر از همه نمره گرفتند در حالی که زنان متأهل بدون فرزند در جایگاه میانی قرار گرفتند. اخیراً در بررسی که نتیجهی آن در مجلهی ازدواج و خانواده منتشر گردید، ۱۹۳۳ بزرگسال مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد که والدین نسبت به غیر والدین بیشتر «به لحاظ اجتماعی» همبسته بودند یعنی اینکه توسط دوستان، خانواده و اجتماع احاطه شده اند. نتیجه دیگری که از این تحقیق به دست آمد این که مادران متأهل به ویژه نسبت به زنان متأهل بدون فرزند میزان افسردگی کمتری داشتند. علاوه بر اینها، مطالعات متعددی نشان داده اند که زنان بچه دار به مراتب کمتر احتمال دارد که خودکشی بکنند.
تردیدی در این نیست که اضافه کردن یک یا چند فرزند به زندگی تان می تواند بر استرس شما بیفزاید اما وقتی آن را با رضایت و خودشکوفایی ناشی از مادر شدن موازنه میکنید، واضح است که مقیاسها به کدام طرف میل میکنند.
روش هایی عالی برای مادران تا از سلامت خود مراقبت نمایند
۱) تا زمانی که امکان آن وجود دارد، به فرزند خود شیر بدهید. این کار نه تنها می تواند وزن اضافی رااز بین ببرد بلکه از شما در برابر سرطان سینه نیز محافظت خواهد نمود.
۲) ورزش کنید حتی اگر صرفاً قدم زدن باشد. هیچ چیز به اندازه ورزش و فعالیت بدنی در برابر بیماریهای قلبی، دیابت و دیگر بیماریهای کشنده محافظت کننده نیست.
۳) برای افسردگی پس از زایمان به دنبال درمان بروید. اگر افسردگی همچنان در شما باقی ماند یا به نظر رسید که بدتر می شود، گرفتن کمک ضروری خواهد بود.
۴) پاپ اسمیر، چک آپ منظم و عکس از سینه ها را هر سال انجام دهید. خطر سرطان را جدی بگیرید.
۵) معاینه کامل سینه را یاد بگیرید. هیچ کس مثل خودتان نمی تواند یک توده یا برآمدگی را تشخیص دهد.
۶) مصرف کربوهیدرات ها یا کالری ها را کاهش دهید یا کمتر شیرینی بخورید. هر کاری را که به پایین نگه داشتن وزنتان کمک میکند انجام دهید تا از سرطان سینه، دیابت و دیگر بیماری ها در امان باشید.
۷) به اندازه کافی بخوابید حتی اگر مستلزم این باشد که همسرتان نصف شب به بچه غذا بدهد. کمبود خواب نه تنها شما را بد اخلاق می کند بلکه در برابر بیماری ها نیز آسیب پذیرتر خواهید بود.